Kliknij tutaj --> 🐳 wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych w postępowaniu administracyjnym

Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 102 ust. 1 ukswsc). Oświadczenie takie może być złożone w formie pisma procesowego – wniosku lub ustnie do protokołu. WSA: Rozdzielność majątkowa nie dotyczy odpowiedzialności za koszty sądowe. Jeśli skarżąca chce uzyskać zwolnienie z kosztów sądowych, to musi przedkładać także dokumentację odnoszącą się do stanu majątkowego jej męża. Nawet gdy mają oni rozdzielność majątkową. Taki jest sens postanowienia referendarza sądowego WSA w Sąd podkreślił w nim, że zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144 ze zm.; dalej: u.k.s.c.) wnioskodawca powinien wykazać Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2014 r., sygn. III CZP 133/13: W razie zwrotu na podstawie art. 102 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, zgłoszonego po wezwaniu do uiszczenia opłaty od sprzeciwu od wyroku INFORMACJA O OPŁATACH I KOSZTACH SĄDOWYCH, SPOSOBIE ICH UISZCZENIA ORAZ SPOSOBIE UBIEGANIA SIĘ O ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH. Licznik pobrań: (1169) (556) 21/K/UP/K. INFORMACJA O PRZESŁANKACH I SPOSOBIE WYZNACZENIA PEŁNOMOCNIKA/OBROŃCY Z URZĘDU. Licznik pobrań: Hacker Un Site De Rencontre Payant. WZÓR ……………………………………………………………….. (miejscowość, data) 1. Sąd Rejonowy/Okręgowy Wydział …………….. …………………………. (adres sądu) 2. Sygn. akt………………. 3. Powód:…………………………………………………4. (imię i nazwisko, adres) 3. Pozwany:…………………………………………….. 4. (imię i nazwisko, adres) 5. wartość przedmiotu sporu:………………………(słownie) 6. WNIOSEK 7. o zwolnienie z kosztów sądowych (w całości/w części) lub/oraz 8. ustanowienie Adwokata z urzędu Działając imieniem własnym, wnoszę o zwolnienie mnie z kosztów sądowych (w całości/w części) lub/oraz ustanowienie na moją rzecz Adwokata z urzędu z przyczyn podanych w treści uzasadnienia niniejszego wniosku. 9. UZASADNIENIE W uzasadnieniu wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych należy podać okoliczności faktyczne potwierdzające, że wnioskodawca nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ***** W uzasadnieniu wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu należy uzasadnić potrzebę udziału profesjonalnego pełnomocnika w sprawie oraz wskazać z jakich powodów wnioskodawca nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata bez uszczerbku koniecznego dla siebie i rodziny. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………….. (imię i nazwisko osoby składającej wniosek) Załączniki: Oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach ……………………………….11. ………………………………. ………………………………. OBJAŚNIENIA: Należy wskazać Sąd do którego kierowany jest wniosek np. Sąd Rejonowy I Wydział Cywilny, ul. Kustronia 4, 35-303 Rzeszów lub np. Sąd Okręgowy I Wydział Cywilny, Pl. Śreniawitów 3, 35-959 Rzeszów. Należy podać sygnaturę akt sprawy jeżeli wniosek składany jest w toku sprawy. Wniosek można złożyć przed wszczęciem postępowania, wówczas sygnatury nie podajemy. W zależności od tego, czy wniosek dotyczy sprawy rozpoznawanej w trybie procesowym lub nieprocesowym piszemy powód/pozwany (tryb procesowy) lub wnioskodawca/ uczestnik (tryb nieprocesowy). Należy podać imię i nazwisko oraz adres strony. Jeżeli wniosek jest połączony z pozwem należy wskazać również PESEL strony pozwanej. Wartość przedmiotu sporu należy wskazać jeżeli dochodzimy roszczenia majątkowego. Na jej podstawie Sąd ustala opłatę od pozwu (5% wartości przedmiotu sporu), chyba że pozew/wniosek podlega opłacie stałej. Dzięki temu Sąd jest w stanie określić czy sytuacja majątkowa wnioskodawcy rzeczywiście nie pozwala mu na uiszczenie opłaty od pozwu/wniosku. Strona może złożyć tylko wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych lub tylko wniosek o ustanowienie Adwokata z urzędu. Można również złożyć ,,wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych (w całości/w części) oraz ustanowienie Adwokata z urzędu”. Należy precyzyjnie określić czy domagamy się zwolnienia od kosztów sądowych w całości czy w części np. tylko z opłaty od pozwu. Należy jednak pamiętać, że w zależności od rodzaju sprawy, w jej toku mogą powstać inne koszty np. należności biegłych, które strona zwolniona tylko z opłaty od pozwu/wniosku będzie musiała uiścić, jeżeli obowiązek taki zostanie na nią nałożony przez Sąd chyba, że złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w całości i Sąd wniosek uwzględnił. W uzasadnieniu wniosku można wskazać imię i nazwisko oraz siedzibę konkretnego Adwokata z uzasadnieniem, że Adwokat ten udzielał porady prawnej w sprawie objętej wnioskiem, prowadził inne sprawy wnioskodawcy, zna jego sytuację, wnioskodawca ma do niego zaufanie itp. Należy jednak pamiętać o tym, że jeżeli sprawa jest rozpoznawana przez Sąd w Rzeszowie, nie wskazujemy Adwokata z innego miasta. W uzasadnieniu należy szczegółowo opisać swoją sytuację materialną tj. wysokość uzyskiwanego dochodu swojego oraz współmałżonka. Liczbę osób na utrzymaniu np. dzieci, wskazać czy się uczą, jakie wnioskodawca ponosi wydatki na ich utrzymanie (szkoła, leki, wyżywienie, zajęcia pozalekcyjne itd.) oraz na utrzymanie prowadzonego przez siebie gospodarstwa domowego (prąd, gaz, woda, wywóz śmieci, telefon, tv, internet, dojazdy do pracy, ubezpieczenie na życie/samochodu/domu, kredyty, wyżywienie, leki, środki czystości, środki higieniczne itd.). Te same informacje musi zawierać wniosek o ustanowienie Adwokata z urzędu z tym, że należy dodatkowo uzasadnić dlaczego pomoc Adwokata jest w sprawie niezbędna (stopień skomplikowania sprawy, zawiłość przepisów prawnych, można również wskazać, że wnioskodawca ma problemy z rozumieniem przepisów, posiada niskie wykształcenie itp.). Najważniejsze są zawarte we wniosku informacje, jeżeli wniosek będzie napisany perfekcyjnie nie tylko pod względem stylistycznym ale strona wskaże przepisy prawne, komentarze lub orzecznictwo Sąd może uznać, że udział Adwokata nie jest potrzebny gdyż strona poradzi sobie sama, dlatego lepiej tego nie robić :). Jeżeli strona składa sam wniosek bez np. pozwu, musi również napisać jakiego roszczenia dochodzi tj. czego dotyczy sprawa i czego się domaga od strony przeciwnej, tak żeby Sąd wiedział czy udział Adwokata jest konieczny lub jakie mogą powstać koszty w danej sprawie. Do wniosku należy załączyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania i należy pamiętać, że informacje w nim zawarte muszą być prawdziwe. Jeżeli Sąd poweźmie wątpliwość co do prawdziwości informacji zamieszczonych w oświadczeniu może przeprowadzić dochodzenie i cofnąć zwolnienie w całości lub w części lub cofnąć ustanowienie Adwokata z urzędu. Oświadczenie należy złożyć do Sądu w oryginale. Poniżej wzór oświadczenia do pobrania: Oprócz oświadczenia należy załączyć zaświadczenia z miejsca pracy o uzyskiwanym dochodzie, decyzje z ZUS o wysokości renty lub emerytury lub np. 3 ostatnie odcinki potwierdzające otrzymanie emerytury/renty lub potwierdzenia przelewów wynagrodzenia za pracę. A nadto, faktury, rachunki, paragony i inne dokumenty potwierdzające miesięczne wydatki wnioskodawcy. Jeżeli strona nie jest jeszcze reprezentowana przez Adwokata, co do zasady wszystkie dokumenty należy składać w oryginale. Ale w przypadku w/w wniosków polecam zrobić kserokopie. Jeżeli Sąd będzie miał wątpliwości wezwie stronę do przedłożenia oryginałów, ale zwykle tego nie robi. Dokumenty zagraniczne należy przetłumaczyć u tłumacza przysięgłego i do wniosku załączyć dokument, który był tłumaczony oraz tłumaczenia! Strona ma mniejsze szanse na zwolnienie jej z kosztów sądowych jeżeli dotyczy to spraw do których można było się przygotować np. rozwód. Sądy stoją bowiem na stanowisku, że opłata od pozwu o rozwód (600 złotych) nie jest wygórowana i zanim strona powodowa podjęła decyzję o złożeniu pozwu, mogła odkładać co miesiąc pewne sumy. Nie jest to jednak niemożliwe, zwłaszcza w przypadku trudnej sytuacji materialnej. Mimo wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych w całości, Sąd może zwolnić stronę tylko z części kosztów np. ponad kwotę 1000 złotych tj. kosztów przekraczających kwotę 1000 złotych. Strona niezadowolona z rozstrzygnięcia Sądu może złożyć zażalenie na postanowienie w terminie 7 dni od daty doręczenia jej postanowienia w przedmiocie kosztów lub odmowy ustanowienia Adwokata z urzędu – do Sądu II instancji za pośrednictwem Sądu I instancji (tego, który wydał zaskarżone postanowienie). Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej należy skontaktować się z Adwokatem. Szczegóły Kategoria: Porady Prawne Opublikowano: piątek, 07, luty 2014 01:38 Marek Feliks Odsłony: 3353 Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma na celu umożliwienie podmiotom słabszym ekonomicznie dochodzenia swoich praw przed sądem z równą pozycją jak inne podmioty. W całości, z mocy ustawy, zwolnione są od kosztów sądowych następujące podmioty: 1) strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych;2) strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów;3) strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone; 4) pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 35 i art. 36;5) kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub sąd opiekuńczy dla danej sprawy;6) prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich;7) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;8) inspektor pracy oraz związki zawodowe w sprawach z zakresu prawa pracy;9) strona w sprawach związanych z ochroną zdrowia psychicznego;10) strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd - w zakresie przyznanego jej zwolnienia;11) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony indywidualnych interesów konsumenta;12) strona dochodząca naprawienia szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, o których mowa w dziale V ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze ( z 2005 r. Nr 228, poz. 1947). - Za kuratora wydatki ponosi tymczasowo strona, dla której kurator został ustanowiony, a gdyby to nie było możliwe - strona, która swym wnioskiem lub swą czynnością spowodowała ustanowienie kuratora, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. - W pozostałych wypadkach, o których mowa w ust. 1, za stronę zwolnioną od kosztów sądowych wydatki ponosi tymczasowo Skarb Państwa. - W wypadku, gdy powództwo o ustalenie ojcostwa okaże się oczywiście bezzasadne, sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie może obciążyć powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy. Nie pobiera się opłat od wniosku: 1) o udzielenie zabezpieczenia, zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie; 2) o przyjęcie oświadczenia o uznaniu dziecka, o nadanie dziecku nazwiska, o przysposobienie dziecka, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką; 3) o przesłuchanie świadka testamentu ustnego, o otwarcie i ogłoszenie testamentu oraz o zwolnienie z obowiązków wykonawcy testamentu; 4) będącego podstawą wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu, a także od pism składanych sądowi opiekuńczemu w wykonaniu obowiązku wynikającego z ustawy albo nałożonego przez ten sąd; 5) o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt, 6) o wpis w księdze wieczystej prawa własności uzyskanego na podstawie przekształcenia, o którym mowa w art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459 oraz z 2007 r. Nr 191, poz. 1371). Nie pobiera się opłat od pozwu o odszkodowanie, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela (Dz. U. Nr 233, poz. 1955). Nie pobiera się opłat od: 1 ) zażalenia na postanowienie sądu, którego przedmiotem jest odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie; 2) zażalenia na postanowienie sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości wydatków; 3) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych; 4) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie odmowy ustanowienia adwokata lub radcy prawnego. Nie pobiera się opłat od wniosku, zażalenia i apelacji nieletniego w postępowaniu w sprawach nieletnich. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru. Jeżeli oświadczenie nie zostało złożone albo nie zawiera wszystkich wymaganych danych, stosuje się art. 130 ustawy - Kodeksu postępowania cywilnego ( z 1964 r. Nr 43, poz. 296, z późn. Sąd może odebrać od osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych przyrzeczenie o treści: (Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne). Przed odebraniem przyrzeczenia należy pouczyć osobę ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych o treści art. 111. Wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego złożony bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący zwraca bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Stronę, która uzyskała zwolnienie od kosztów sądowych na podstawie świadomego podania nieprawdziwych okoliczności, sąd, cofając zwolnienie, skazuje na grzywnę w wysokości do 1 000 złotych. Niezależnie od obowiązku uiszczenia grzywny, strona powinna uiścić wszystkie przepisane opłaty i pokryć obciążające ją wydatki. Osobę, która ponownie zgłosiła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, świadomie podając nieprawdziwe okoliczności o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, sąd, odrzucając wniosek, skazuje na grzywnę w wysokości do 2 000 złotych. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów. Częściowe zwolnienie od tych kosztów może polegać na zwolnieniu od poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty, albo niektórych opłat lub wydatków. Może też polegać na przyznaniu zwolnienia, co do pewnej części roszczenia lub, co do niektórych roszczeń dochodzonych łącznie; roszczenia te lub ich części sąd oznacza w postanowieniu o przyznaniu częściowego zwolnienia od kosztów sądowych. Strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd. Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Złożenie wniosku do protokołu nie uchyla obowiązku sporządzenia oświadczenia, według wyżej ukazanego wzoru. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania. Sąd przesyła niezwłocznie ten wniosek właściwemu sądowi. Nowelizacja przepisów procedury cywilnej z listopada 2019 roku wprowadziła do kodeksu postępowania cywilnego szereg zmian w zakresie sposobu zaskarżania orzeczeń i sporządzania ich uzasadnień. O zmianach tych pisaliśmy już poprzednich artykułach. Jedna ze zmian wprowadziła zasadę sporządzania uzasadnień postanowień sądu wyłącznie na wniosek strony postępowania. Dodatkowo wniosek taki podlega aktualnie opłacie stałej w wysokości 100 Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo W przypadku wniesienia środka zaskarżenia opłatę uiszczoną od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia. Ewentualna nadwyżka nie podlega w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zawarł przepisy regulujące zasady zwalniania strony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w toku postępowania. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek. Przepis art. 102 ustawy o kosztach sądowych nie ogranicza w żaden sposób możliwości złożenia wniosku o zwolnienie strony od kosztów sądowych obejmujący opisaną powyżej opłatę za sporządzenie zażalenia sądu rozstrzygające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych podlegają zaskarżeniu – przynajmniej w postępowaniu przed sądem I instancji. O wyłączeniu możliwości zaskarżenia takiego rozstrzygnięcia przed sądem II instancji pisaliśmy w artykule: “Legislacyjna pułapka w procedurze zwalniania stron od kosztów sądowych.” W taktyce występowały odmienne poglądy dotyczące tego czy wniosek o uzasadnienie postanowienia odmawiającego stronie zwolnienia od kosztów sądowych podlega opłacie w kwocie 100 złotych. Z jednej strony przepis art. 25b ustawy o kosztach sądowych nie przewidywał żadnych wyłączeń. Z drugiej jednak strony sprzeczne z wykładnią celowościową byłoby pobieranie od strony opłaty za poznanie motywów dla których sąd odmówił jej zwolnienia od kosztów zagadnienie prawne miał rozstrzygnąć Sąd Najwyższy, który miał udzielić odpowiedzi na pytanie czy wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych i doręczenie tego postanowienia wraz z uzasadnieniem podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł, o której mowa w art. 25b ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych?Uchwała Sądu dniu 16 lipca 2021 roku Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt: III CZP 49/20 podjął uchwałę następującej treści: od wniosku o doręczenie orzeczenia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych z uzasadnieniem nie pobiera się opłaty stałej w kwocie 100 złotych (art. 25b ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jedn. tekst: z 2020 r., poz. 755, ze zm.). Osoby fizyczne oraz prawne, które pozostają w trudnej sytuacji materialnej, nie są pozbawione możliwości obrony swoich praw przed sądami administracyjnymi. Ustawowe uregulowanie tzw. prawa pomocy pomaga zrealizować zainteresowanym stronom konstytucyjnie zagwarantowane prawo do sądu. Komu zatem przysługuje uprawnienie do skorzystania z prawa pomocy oraz jaki jest jego zakres na gruncie obowiązujących przepisów? Zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych oraz przyznanie profesjonalnego pełnomocnika do prowadzenia sprawy przed sądami administracyjnymi w Polsce zakładają regulacje ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm., dalej jako: „ Przepisy wskazanego aktu prawnego stanowią o szczególnym wyjątku od ugruntowanej zasady ponoszenia kosztów w ramach toczącego się postępowania sądowoadministracyjnego. Zatem w jaki sposób osoby fizyczne oraz prawne mogą skutecznie wnioskować o przyznanie tzw. prawa pomocy szczegółowo unormowanego w art. 243 – 262 „Prawo pomocy” w zakresie całkowitym czy częściowym?Przyznanie prawa pomocy a właściwa forma złożenia wnioskuJakie są przesłanki udzielenia prawa pomocy? „Prawo pomocy” w zakresie całkowitym czy częściowym? Analizowana instytucja prawa pomocy została określona wśród katalogu zwolnień z mocy ustawy od kosztów sądowych w art. 239 § 1 pkt 4 Szczegółowe rozwinięcie przedmiotowej regulacji znajduje się jednak w dalszych przepisach ustawy Osoba fizyczna lub prawna, która nie dysponuje określonymi środkami finansowymi, nie traci możliwości obrony swoich praw przed sądami administracyjnymi i jest uprawniona do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy. W praktyce oznacza to, iż ciążący na stronie ciężar kosztów postępowania w zakresie objętym prawem pomocy zostanie przeniesiony co do zasady na budżet Skarbu Państwa. W celu skutecznego dostępu do sądów administracyjnych ustawodawca przewidział, iż z przedmiotowej możliwości skorzystać będą mogły strony postępowania toczącego się przed sądem administracyjnym, a więc co do zasady skarżący, organ, w stosunku do którego została skierowana skarga na działanie lub bezczynność, jak również uczestnicy postępowania. W art. 244 § 1 legislator określił zakres dopuszczalnego prawa pomocy, wskazując, iż obejmuje ono zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Decyzję o zakresie, w jakim udzielone zostanie prawo pomocy, podejmuje każdorazowo sąd administracyjny właściwy dla rozpatrzenia sprawy. Podmiot mający zamiar skorzystać z powyższego uprawnienia zobligowany jest jednak zdecydować, czy wnioskować będzie o wsparcie w zakresie całkowitym, czy częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym dotyczy zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia pełnomocnika (art. 245 § 2 Natomiast powołanie się na częściowe prawo pomocy oznacza w praktyce konieczność precyzyjnego określenia, z jakich elementów ustawowego zwolnienia podmiot chciałby skorzystać. Niezbędne jest zatem określenie, czy strona zamierza wnioskować odnośnie do zwolnienia od opłat sądowych (w całości lub w części) lub od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub zainteresowana będzie tylko ustanowieniem pełnomocnika (art. 245 § 3 Możliwe jest zatem przyjęcie niejednolitej konstrukcji wniosku, co uzależnione będzie od indywidualnej sytuacji materialnej podmiotu i jego potrzeb. W tym zakresie zwraca się uwagę, że rolą sądu administracyjnego jest każdorazowe zbadanie zasadności przyznawanego prawa pomocy, a przede wszystkim rozważenie zakresu udzielonej pomocy, mając na względzie, iż powinna ona dotyczyć przypadków szczególnie tego wymagających. Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 14 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FZ 1218/13) wypowiedział się w przedmiocie analizowanej instytucji, podkreślając, że: „Celem instytucji prawa pomocy, która w istocie oznacza dofinansowanie strony postępowania przez Skarb Państwa, jest zagwarantowanie prawa do sądu osobom najuboższym (w tym również osobom prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym), znajdującym się w wyjątkowo złej sytuacji materialnej, które całkowicie nie są w stanie wygospodarować środków na pokrycie kosztów związanych z dochodzeniem swych praw przed sądem”. Przyznanie prawa pomocy a właściwa forma złożenia wniosku Osoba fizyczna lub prawna może zwrócić się do sądu administracyjnego rozpoznającego sprawę z wnioskiem o udzielenie prawa pomocy zarówno przed wszczęciem postępowania sądowoadministracyjnego, jak i na każdym jego etapie (art. 243 Powyższe uprawnienie nie jest ograniczone jedynie do sądu pierwszej instancji i może być skutecznie zgłaszane przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. W każdym przypadku skierowanie przedmiotowego wniosku zwolnione jest od opłat sądowych. Tym samym w praktyce prawo pomocy może zostać przyznane stronie jedynie na jej wniosek, a działanie sądu administracyjnego z urzędu jest niemożliwe. Przedłożenie wniosku o udzielenie prawa pomocy nie podlega ustawowym ograniczeniom ze względów ilościowych, co oznacza, że uprawniony podmiot może wielokrotnie składać przedmiotowe prośby o zwolnienie z ponoszenia kosztów sądowych, nawet jeżeli dotyczy to tylko jednej sprawy. Niemniej ustawodawca przewidział, że wnioskowanie o przyznanie prawa pomocy odbywa się w oparciu o regulacje wskazane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2015 r. – w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy ( z 2015 r., poz. 1257 z późn. zm.). Niezbędne wydaje się zwrócenie uwagi, iż w ramach przedmiotowego rozporządzenia określone zostały dwa rodzaje wzorów formularza – dla osób fizycznych, oznaczony jako „PPF” oraz dla osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, określany jako „PPPr”. Oznacza to, iż przedłożenie do sądu administracyjnego wniosku, który nie czyni wymaganiom formalnym według określonego wzoru formularza, stanowić będzie podstawę do pozostawienia przez sąd takiego wniosku bez rozpatrzenia zgodnie z art. 257 (por. postanowienie NSA z dnia 23 stycznia 2015 r., sygn. akt I OZ 28/15). Warunkiem przyznania prawa pomocy jest złożenie w ramach formularza oświadczenia dotyczącego danych o stanie majątkowym i dochodach. Art. 252 regulujący kwestię treści wniosku wskazuje, że w przypadku osób fizycznych niezbędne będą informacje na temat stanu rodzinnego oraz oświadczenia strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z pełnomocnikiem. Jakie są przesłanki udzielenia prawa pomocy? Należy zwrócić uwagę, że regulacja ustawowa przedstawiona w art. 246 stanowiąca o przesłankach udzielenia prawa pomocy posługuje się zwrotami niedookreślonymi, w związku z czym może wprowadzać w błąd lub tworzyć uzasadnione wątpliwości co do właściwej interpretacji przypadków, w których strona może skutecznie ubiegać się o zwolnienie od ponoszenia danych wydatków. Mając na względzie, iż art. 246 § 1 i § 2 określa, że ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających ubieganie się o prawo pomocy spoczywa na stronie, niezbędne jest każdorazowe oraz indywidualne dokonanie analizy możliwości wnioskowania o taką pomoc dla podmiotu, który zmaga się z trudnościami finansowymi. Przepisy ustawy regulują, że przyznanie prawa pomocy w przypadku osób fizycznych może nastąpić w zakresie całkowitym, jeżeli osoba taka wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym w sytuacji, gdy nie będzie mogła ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z kolei w stosunku do osób prawnych ustawodawca wskazał, że prawo pomocy może być przyznane takiemu podmiotowi lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej w zakresie całkowitym, gdy strona wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym – jeżeli nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Mając na uwadze sposób nieostrego uregulowania analizowanej problematyki, wskazać trzeba, że o kwestii przyznania prawa pomocy nie będzie decydowała jedynie wysokość zarobków czy osiąganych przychodów strony, ale prawdopodobnie całościowy stan majątkowy podlegający ocenie sądu administracyjnego. Z całą pewnością weryfikacji mogą zostać poddane kwestie istniejących wierzytelności, nieruchomości, zdolności kredytowej, posiadanych środków trwałych czy nawet oszczędności. W tym zakresie niezbędne wydaje się skorzystanie ze wsparcia wykwalifikowanych ekspertów, którzy pomogą przeprowadzić właściwą analizę sytuacji prawnej oraz finansowej osoby ubiegającej się o prawo pomocy wraz z przygotowaniem wymaganych prawem formularzy dostosowanych do indywidualnych potrzeb Klientów. Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi. Poniżej znajduje się przykładowy wzór wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych. Kolorem zielonym zaznaczono te fragmenty, które należy bezwzględnie wyedytować we własnym wniosku. Wzór dostępny jest także jako dokument MS Word 95. ——————————————————————————————————————- Suwałki, 16 października 2008 r. Do: Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny w Suwałkach Powód: Marian Marianowicz, ul. Długa 63, 00-021 Suwałki Pozwany: Wiesław Wiesławski, ul. Krótka 5, 00-021 Suwałki Wartość przedmiotu sporu: 720 zł WNIOSEK O ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH Wnoszę o: zwolnienie mnie od kosztów sądowych w sprawie przeciwko Wiesławowi Wiesławskiemu o zapłatę kwoty 720 zł. UZASADNIENIE Nie jestem w stanie uiścić należnych kosztów sądowych bez uszczerbku dla utrzymania siebie i swojej rodziny. Jestem osobą długotrwale chorą i otrzymuję rentę w wysokości 1042,70 zł, co stanowi moje jedyne źródło utrzymania. Prowadzę gospodarstwo domowe razem z trzydziestoletnim synem, który jest osobą bezrobotną i uzależnioną od alkoholu. Koszty utrzymania lokalu, w którym zamieszkujemy wynoszą średnio 651 zł. Na koszty te składają się: – czynsz w wysokości 351 zł, – opłaty za wodę i kanalizację – średnio 110 zł – opłaty za energię elektryczną – średnio 90 zł – opłaty za gaz – średnio 60 zł – opłata za wywóz śmieci – 40 zł. Cierpię z powodu nadciśnienia tętniczego krwi, co generuje koszty ok. 50 zł miesięcznie na lekarstwa. Po odliczeniu tych wydatków pozostałe mi środki wystarczają jedynie na zakup wyżywienia dla siebie i syna, oraz najpotrzebniejszej odzieży. W tych okolicznościach nie jestem w stanie czynić oszczędności i nie posiadam sumy pieniężnej pozwalającej na uiszczenie kosztów sądowych. Ta sytuacja powoduje, że brak zwolnienia od kosztów sądowych uniemożliwiałby mi dochodzenie moich roszczeń. Z uwagi na powyższe wniosek jest uzasadniony. Marian Marianowicz Załączniki: – oświadczenie o stanie majątkowym – kserokopie rachunków. ——————————————————————————————————————-